Öz, domates üreticilerinin sorunlarına değindiği önergesinde; Tuta absoluta (domates güvesi) zararlısının 2010 yılında ülke genelinde olduğu gibi bu yılda ilde görüldüğünü ve üretimi olumsuz yönde etkilediğini belirtti. Üründe ciddi verim kayıplarına ve maliyet artışlarına neden olan tuta zararlısıyla mücadelede, çiftçilerin yalnız bırakıldığını vurgulayan Öz " Bu noktada domates güvesiyle mücadelede üniversitelerin ve araştırma enstitülerinin devreye girerek yeni mücadele yöntemleri geliştirmesi gerekmektedir" dedi.
20 Yıl Sonra Çanakkale´de Tarımsal Üretim Bitme Noktasına Gelecek
2004 yılından günümüze Çanakkale´de 21.379 dekar alanda domates üreticisinin üretimden vazgeçtiğine dikkat çekerek, üretici bu hızla üretimden vazgeçerse 20 yıl sonra Çanakkale´de tarımsal üretim bitme noktasına gelecektir. Çanakkale´nin geleceği tarım ve hayvancılık ile sanayinin uyum içinde gelişmesine bağlıdır. Kentimizde üretilen ürünlerin işlenerek değerlendirilmesi için (kurutma, salça, vb.) tesislerin yaygınlaşmasına ihtiyaç vardır diyen Öz, yaşanan sorunların çözümü ve tuta absoluta zararlısı ile etkili mücadele edilememesinin nedenlerinin araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla konunun TBMM´de araştırılarak incelenmesini ve çözüm önerilerinin ortaya konmasını talep etti. Öz´ün TBMM Başkanlığına verdiği araştırma önergesi şöyledir; " Tarımsal üretimin ekiminden hasadına ve pazarlamasına kadar geçen süreçlerde piyasanın acımasız şartlarıyla yüz yüze bırakılan üretici, artan girdi maliyetleri ve pazarlamadan kaynaklanan piyasa koşulları nedeniyle ekonomik olarak zor günlerden geçmektedir.
Yaşamın sürdürülebilmesi için gerekli olan gıdaların ana kaynağı tarımsal faaliyetlerdir. Çanakkale sahip olduğu iklim ve toprak özellikleri itibarıyla tarımsal üretim açısından oldukça avantajlı bir bölgede bulunmaktadır. Çanakkale´de üretilen domates kendine has aroma, tat ve lezzet yönünden yüksek kaliteye sahip olmaktadır. İlimizden üretilen domates bu özelliklerinden dolayı, ilimiz dışındaki büyük pazarlarda Çanakkale Domatesi olarak tanınmaktadır.
Çanakkale´de yaklaşık 205,293 dekar alanda sebze yetiştiriciliği yapılmaktadır. TÜİK verilerine göre; 2004 yılında Çanakkale´de 107.610 dekar alanda domates tarımı yapılıyorken, 2015 yılında 56.809 dekar alanda sofralık, 29.422 dekar alanda salçalık olmak üzere toplam 86.231 dekarda domates tarımı yapılmaktadır. Tarım politikalarının etkisiyle olacak ki 11 yıl içerisinde yaklaşık 21.379 dekar alanda domates üreticisi üretimden vazgeçmek durumunda kalmıştır. 2002 Kasım ayı ortalama Mazot fiyatı 1.23 TL iken 17 Ekim 2016 tarihinde mazotun pompa fiyatı 4.27TL olmuştur. 2003 yılında ülkemizde 2.112.900 dekar alanda domates ekimi yapılırken 2015 yılında ekim yapılan alan 1.871.637 dekara düşmüştür. Teknolojinin tarım uygulamaları içerisinde yerini alması, sulama sistemlerinin gelişmesi ve zirai mücadelede ortaya çıkan yenilikler neyse ki ekim alanlarındaki daralmaya rağmen üretim miktarının düşmesini önlemiş, üretimde kısmi artışlar gerçekleşmiştir.
Çanakkale´de özellikle Biga, Merkez, Ezine ve Bayramiç ilçeleri ile Gelibolu, Ayvacık, Lapseki, Yenice, Eceabat ve Çan ilçelerimizde domates üretimi gerçekleştirilmektedir. Çanakkale 2015 yılında 560 bin ton domates üretimi ile ülke üretiminin % 4,4´ünü gerçekleştirmiştir. Çanakkale´de sofralık domateste dekara verim 5,5 salçalık domateste ise 6,5 ton civarındadır.
Tuta absoluta (domates güvesi) zararlısı 2010 yılında ülke genelinde olduğu gibi bu yılda ilimizde görülmüş ve üretimi olumsuz yönde etkilemiştir. Üründe verim kayıplarına neden olan tuta zararlısıyla mücadele, çiftçinin üretim maliyetlerinin artmasına sebep olmakta ve üretici tam anlamıyla bir çözüm bulamamaktadır. Bu noktada üniversitelerin ve araştırma enstitülerinin devreye girerek yeni mücadele yöntemleri geliştirmesi gerekmektedir.
Çanakkale´nin geleceği tarım ve hayvancılık ile sanayinin uyum içinde gelişmesine bağlıdır. Kentimizde üretilen ürünlerin işlenerek değerlendirilmesi için (kurutma, salça, vb.) tesislerin yaygınlaşmasına ihtiyaç vardır. Çanakkale kaliteli hammadde sağlayacak potansiyele sahiptir. Soğuk hava ve paketleme tesis yatırımlarının kamu tarafından daha etkili destekleme araçlarıyla özendirilmesine ihtiyaç vardır.
Çiftçinin ürünü soframıza gelene kadar birçok el değiştirmekte, tarladan 35 - 50 kuruşa alınan domates tezgâhlarda 2,5 -3,5 liradan satılmaktadır. Çiftçi bütün bir sezon çalışıp ürettiği ürünle geçimini sağlayamazken, aracılar kazanmaktadır. Ürününün işlenmesi, paketlenmesi, tarladan tezgaha direk gelmesi için gerekli düzenlemelerin yapılması üreticinin zarar etmesini engelleyecektir. Pazarlama ağında ki sorunlar nedeniyle en çok üreticilerimiz mağdur olmakta, zorluklarla baş başa kalmaktadırlar.
Çiftçilerimiz; yetiştiricilik, sürdürülebilir tarım sistemleri, gübreleme, bitki koruma, sulama, hasat ve pazarlama gibi domates üretimi ile ilgili birçok konuda sorunlarla karşılaşmakta ve bu sorunlarla kendi yöntemleri ile baş etmeye çalışmaktadırlar. Tarım Bakanlığının ilgili birimlerinin üreticinin yanında olası, üretim maliyetlerinin düşürülmesi ve karlılığın artırılması için üreticileri desteklemesi gerekmektedir. Bu yapılabilirse tüketiciler de sağlıklı ve güvenli gıdayı ucuza temin edebilirler.
Domates üretimi ve pazarlaması alanında yaşanan sorunlar ile tuta absoluta zararlısı ile etkili mücadele edilememesinin nedenlerinin araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla Anayasa´nın 98 ve T.B.M.M. İçtüzüğü´nün 104 ve 105. maddeleri uyarınca ?Meclis Araştırması? açılmasını saygılarımızla arz ederiz" dedi.
